THE REVOLUTION OF LITOCHORO 1878
In February 1878 in Litohoro there was the largest uprising attempt of the Greeks of Macedonia against the Turks. On February 15 a part of Greek volunteer fighters landed in Litochoro where they were expected by people with lit fires who awaited for years. Together they march to Litochoro and disembark the supplies to the monastery of Agios Dionysios of Olympus.
As delegates from other regions arrived they rose up mainly from Bishop of Kitros Nicholas, which was established in Kolindros,they elected president of the provisional revolutionary government Evangelos Korovagko from Litochoro and Kosmas Doumpiotis. On February 21 the Greek flag was raised in Kolindros and the revolution started.
The first attempts of the Greeks began when they besieged the Castle of Platamonas and Tochova and gradually seems to dominate the region from Tempe to Aliakmonas.
The plan however failed because the landowner John Bitsios, who was an interpreter at the British consulate in Thessaloniki, betrayed them.
On February 25 the Turkish forces marched towards Kolindros and Nicholas Kitros burned himself in Metropolis for not have the holy relics fallen into the hands of the
Turks. Women and children (approximately 3,000 people) left Kolindros and fled to the Monastery of All Saints. To avoid becoming hostages of the Turks, followed the example of women in Zalogo and Arapitsa, sacrificing their lives.
Doumpiotis was not able to assist the defence of Litohoro, which was retaken by the Turks, on March 4. The Turks burnt 9 churches and 320 houses and killed the people of the village. The help they expected from the rebels of the southern Greece never came. The women of Litohoro who had taken refuge in the Monastery of Agios Dionysios of Olympus, were transferred to Thessaloniki and were under the protection of the European consuls.
This uprising of 1878 had not the outcome who all waited, but the blood and sacrifices of the people of Litohoro and of all the area is not in vain.It became the seed that brought the freedom in 1912-13.
Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΤΟ 1878
Το Φεβρουάριο του 1878 έγινε στο Λιτόχωρο η σημαντικότερη ίσως προσπάθεια ξεσηκωμού των Ελλήνων της Μακεδονίας ενάντια των Τούρκων. Στις 15 Φεβρουαρίου ένα σώμα Ελλήνων εθελοντών αγωνιστών αποβιβάζονται στην Πλάκα Λιτοχώρου όπου τους περιμένουν κάτοικοι με αναμμένες φωτιές, που καρτερούσαν χρόνια αυτή τη στιγμή. Όλοι μαζί ανεβαίνουν στο Λιτόχωρο και αποβιβάζουν τα εφόδια στο Μετόχι του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω.
Αφού κατέφθασαν αντιπρόσωποι από άλλες περιοχές οι οποίες είχαν προετοιμασθεί και ξεσηκωθεί κυρίως από τον Επίσκοπο Κίτρους Νικόλαο, που είχε έδρα τον Κολινδρό, εκλέγουν πρόεδρο της προσωρινής επαναστατικής κυβέρνησης το Λιτοχωρίτη Ευάγγελο Κοροβάγκο και αρχηγό τον Κοσμά Δουμπιώτη. Στις 21 Φεβρουαρίου υψώνεται η ελληνική σημαία στον Κολινδρό και αρχίζει η επανάσταση.
Αρχίζουν οι πρώτες επιχειρήσεις των Ελλήνων οι οποίοι πολιορκούν το Κάστρο του Πλαταμώνα και τη Τόχοβα και σιγά σιγά φαίνεται ότι θα κυριαρχήσουν στην περιοχή από τα Τέμπη μέχρι τον Αλιάκμονα.
Το σχέδιο όμως απέτυχε με προδοσία από τον Ηπειρώτη τσιφλικά Γιάννη Μπίτσιο, ο οποίος ήταν διερμηνέας στο βρετανικό προξενείο στη Θεσσαλονίκη . Ο σύγχρονος Εφιάλτης υπεράνω της πατρίδας έβαλε τα τσιφλίκια του, για τα οποία φοβήθηκε μην πάθουν τίποτε.
Στις 25 Φεβρουαρίου οι τουρκικές δυνάμεις βάδισαν προς τον Κολινδρό και ο Μητροπολίτης Κίτρους Νικόλαος πυρπόλησε ο ίδιος τη Μητρόπολη για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων τα ιερά κειμήλια. Γυναίκες και παιδιά (περίπου 3.000 άτομα) έφυγαν από τον Κολινδρό και κατέφυγαν στη Μονή Αγίων Πάντων . Για να μην πέσουν αιχμάλωτες στα χέρια των Τούρκων , ακολούθησαν το παράδειγμα των γυναικών στο Ζάλογγο και στην Αραπίτσα, θυσιάζοντας τις ζωές τους.
Ο Δουμπιώτης δεν πρόλαβε να βοηθήσει στην άμυνα του Λιτοχώρου, το οποίο ανακαταλήφθηκε από τους Τούρκους, στις 4 Μαρτίου. Οι Τούρκοι πυρπόλησαν 9 εκκλησίες και 320 σπίτια και σκότωσαν το λαό του χωριού. Η βοήθεια που περίμεναν οι επαναστάτες από την νότια Ελλάδα δεν ήρθε ποτέ . Τα γυναικόπαιδα του Λιτοχώρου που είχαν καταφύγει στη Μονή Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω, μεταφέρθηκαν στη Θεσσαλονίκη και τέθηκαν υπό την προστασία των εκεί Ευρωπαίων προξένων.
Αυτός ο ξεσηκωμός του 1878 δεν είχε την κατάληξη που όλοι περίμεναν, όμως το αίμα και θυσίες των κατοίκων του Λιτοχώρου και όλης της περιοχής μας δεν πήγαν χαμένα. Έγιναν ο σπόρος που θα βλαστήσει αργότερα για να φέρει την λευτεριά το 1912-13.
